Ο κήπος της Άννας και άλλα λαϊκά

Το Μάη του 1975 σ’ ένα ημιυπόγειο καφενείο της Θεσσαλονίκης ένας μεθυσμένος θαμώνας, καθώς προβάλει τσιγγάνα στην πόρτα, τραγουδάει:

«ρίξε τσιγγάνα τα χαρτιά και πες μου την αλήθεια,
θα γειάνει τάχα ο καϋμός που κρύβω μες στα στήθεια…».

Για τον δικό του πόνο, με μια δραχμή, είχε να πει. Για μας, τα μειράκια, δεν είχε λόγο, αφού ούτε πόνο είχαμε μήτε δραχμή. Κι έτσι πίνοντας «Μαλαματίνα» με μεζέ σ’ ένα καφενείο στα Λαδάδικα, σκάλωσε ο στίχος στην καρδιά μας.
Από τότε κύλησε πολύ οινόπνευμα -και οίνος και πνεύμα δηλαδή- στ’ αυλάκι της ζωής μας. Αν είχα το ταλέντο να εκφράζομαι ζωγραφίζοντας θα είχα αποδώσει, φαντάζομαι, με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο –σαν βίωμα- το τραγούδι εκείνο του Μάρκου Βαμβακάρη. Δεν έχω τέτοιο χάρισμα κι έτσι έμειναν -στίχος και εικόνα- στο ντουλάπι με τ’ άλλα πολύτιμα.

Πού τα θυμήθηκα αυτά τώρα και μάλιστα 31 χρόνια μετά;

Σήμερα γνώρισα την τέχνη μιας σημαντικής, ανήσυχης και ωραίας γυναίκας. Της ζωγράφου Άννας Φιλίνη. Της Άννας για την οποία, ο επίσης παιδικός μου φίλος, ο Νίκος, κάθε φορά που του λέγαμε να φέρει τα πολιτικά του δικαιώματά στο νησί, μας απαντούσε:
-Όχι, θέλω κάθε τέσσερα χρόνια να πηγαίνω στα Σεπόλια, να ψηφίζω την Αννούλα.
Γνώρισα την Άννα λοιπόν, την σύστησα και στον Νίκο. Δεν την είχε γνωρίσει τόσα χρόνια, παρά την εμμονή του να επαναλαμβάνει ανά τετραετία, το ίδιο πάντα της ζωής του -εν πολιτική συνειδήσει- ταξίδιον.


Η Άννα ζωγραφίζει τραγούδια. Και ποίηση ζωγραφίζει, από παλιά. Κι αφού δεν είναι δυνατόν να ζωγραφίσει ήχους κι αρώματα, καϋμούς και επιθυμίες, βρήκε τον τρόπο και ζωγραφίζει όνειρα. Όπως ετούτο «Το όνειρο του Μάρκου», εμπνευσμένο από τραγούδι του Βαμβακάρη, όπου ο συνθέτης και η παρέα του παίζουν μπουζούκι για την Γκρέτα Γκάρμπο, τον Βίλλυ Φριτς, τον Τζίμη Λόντο, όπου καλλιτεχνική αδεία στην παρέα προστέθηκε και η Ρίτα Χαίιγουορθ.

«Μουσικές εξαίσιες», «καφενεία της σειράς, λαϊκά», …τα Συριανά όνειρα και οι φλόγες του Μάρκου, συναντούν τις Αλεξανδρινές ιδανικές φωνές του Καβάφη.

Η Άννα –η τέχνη της- από σήμερα και για μια βδομάδα «εκτίθεται», κομίζοντας με τη νέα της δουλειά ένα μπουκέτο άνθη στο νησί, από τον «Κήπο» της φρεσκοκομμένα. Μαζί κι ένα μπουκέτο παλιότερα, με τη φρεσκάδα όμως της ποίησης του Καβάφη και της πενιάς του Βαμβακάρη. Στο Ματογιάννι, στην αίθουσα «Ιγγλέση» της Δημοτικής Πινακοθήκης Μυκόνου, αν ακουστούν λόγια, πενιές, αρώματα, είναι όλα στα κάδρα τους καλά φυλαγμένα, από σήμερα ως τις 3 Αυγούστου.


Υ.Γ. Χρόνια μετά ο ίδιος πάντα συμπότης εφηβικών ανησυχιών και συνοδοιπόρος μεστών διαδρομών, δηλώνει την απέχθειά του σε όσα φέρνει η θάλασσα στο τραπέζι μας (έχω και τέτοιους).
Τον θυμήθηκα πάλι σήμερα και θα του χαρίσω ένα τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη


«Μες στη χασάπικη αγορά» λοιπόν (αφιερωμένο):

Μες στη χασάπικη αγορά ένα χασαπάκι,
με την ελίτσα και τα φρύδια τα σμιχτά,
όταν με βλέπει και περνάω από μπροστά του,
τη μαχαιρίτσα του στο κούτσουρο κτυπά.

Τα μαγουλά του κοκκινίζουν και με σφάζουν,
η ομορφιά του μ’ έχει κάνει σαν τρελή,
με γοητεύει, με μαγεύει, με παιδεύει,
τον εσυμπάθησα, μανούλα μου, πολύ.

Έχει ένα μπόι λεβεντιά σαν τη λαμπάδα,
να ξέρεις, μάνα μου, τρελά τον αγαπώ
και όπως πάω, αν δεν τον πάρω, θα χτικιάσω,
γι’ αυτόνε, μάνα μου, στη μαύρη γη θα μπω.

...

...

Σημ. Και τα τρία έργα είναι ζωγραφισμένα από την Άννα Φιλίνη