Τα κρινάκια της νάμμου

Ο Νίκος είναι παιδικός φίλος. Μεγαλύτερος λίγα χρόνια, αλλά παιδικός. Έτσι μπορεί να θυμάται πολύ καλύτερα από μένα και να αφιερώνει στα κρινάκια της άμμου ένα κείμενο σαν εκείνα που τον κράτησαν (σαν όπως άλλοτε τον Παύλο Παλαιολόγο του Βήματος) στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας "Η Μυκονιάτικη" επί δεκατρία χρόνια. Ο Νίκος Κουσαθανάς, ο χρονογράφος της "Μ" ξαναχτύπησε, κι αυτή τη φορά ισορροπεί για μια ακόμα φορά στην ακμή του ξυραφιού που χωρίζει το σήμερα από το βαθύ χτες.

Το εξαιρετικό δέκατο τεύχος του περιοδικού "(δε)κατα", όπου γράφουμε εκείνος, εγώ, ο σ. Λεον Τρότσκι κι άλλοι ήσσονος σημασίας (χα!) γραφιάδες, κυκλοφορεί, πολυσέλιδο, χορταστικό, καλοκαιρινό αφιερωμένο στο διήγημα και στη Μύκονο.

Τέτοια πράγματα. Τα είπαμε και προ ημερών...

Πάμε Νίκο λοιπόν. Τον αθεράπευτα ρομαντικό φαρμακοποιό που διημερεύει χειμώνα καλοκαίρι στην οδό Μητροπόλεως, "στο σπίτι" της Μέλπως Αξιώτη... στη Μύκονο βέβαια:

ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ
Τα κρινάκια της νάμμου

Τώρα τελευταία αγαπάω να παίρνω το δρόμο πίσω από το γηπεδάκι του Κόρφου. Όσο προλαβαίνω ακόμα, γιατί και αυτό πιάσαν και το ασφαλτοστρώνουνε.
Διαστροφή κι αυτή! Να οδηγώ ένα μηχανάκι σ’ ένα χωματόδρομο ανώμαλο, πάντα με τον φόβο να πέσω, ίσα ίσα μήπως και καταφέρω απέναντι από την ψηλή μάντρα του γηπέδου, να βρω κανένα κρινάκι της νάμμου.
Αν το βρω, θα κατεβώ, θα πάω κοντά ευλαβικά, θα το μυρίσω-θάθελα να το προσκυνήσω-θα σταθώ για λίγο σα να κρατώ ενός λεπτού σιγή για όλη τη συνομοταξία του που θάφτηκε κάτω από τον πλαστικό χλοοτάπητα του γηπέδου, το τσιμέντο και τώρα τελευταία την άσφαλτο∙ μετά πικραμένος θα ξανανεβώ να φύγω. Κι εκείνη η μυρωδιά από εκείνο το ταπεινό λουλούδι σαν προυστικό «μαντλέν» θα αρχίσει να λειτουργεί σβήνοντας ό,τι βλέπω, ό,τι ακούω και ό,τι αισθάνομαι και θ’αρχίσει να μου παρουσιάζει, όλα τούτα τα θαμμένα στα βάθη τίνος ασυνείδητου ή συνειδητού, ποιός ξέρει!
Να θυμάμαι τούτο το γήπεδο με θίνες άμμου και τα κρινάκια βασιλιάδες, μιάς ακτής απέραντης, που θ’ανεβαίναμε σ’εκείνους τους αμμόλοφους, θα τα κόβαμε και θα τα προσφέραμε στην παιδικότητα μας και στην αφέλειά μας, που φύγανε για πάντα.
Αριστερά, το σπίτι της θάλασσας και η θεία η Μαριώ του Κόρφου, όπως τη λέγαμε για να την ξεχωρίζουμε από την άλλη του Πιάτ’ Γιαλού. Θά’χε, λοιπόν, εκείνη ένα χαμόγελο, σαν την ακτή και μιά φωνή, που τράβαγε το τελευταίο φωνήεν μέχρι να κάνει τη λέξη τραγούδι.
Και ήταν ένα σπίτι το «χωριό» της, η αυλή των θαυμάτων...με βαμμένα θαλασσιά τα ντουλαπάκια της, φωτογραφίες, πολλές φωτογραφίες, ναύτες μέσα σε καρδιές και γάμοι και ζωές ανθρώπων παγιδευμένες στο χαρτί. Η στάμνα της, μ’ένα σφουγγάρι για πώμα στη σταμνοθήκη, ένας θύσανος με μιά τσατσάρα καρφωμένη, το καθρεφτάκι το σπασμένο στην άκρη. Ξυπνητούρι δεν ήθελε, τί να το κάμει, είχε τον πετεινό άλλωστε∙ στη γωνιά, ο μαγικός μα(γ)ερειός με τα φρύανα και τα μαυρισμένα τσουκάλια.
Μας έβραζε γάλα και μας τό’βαζε μ’ αλάτι-δε μας άρεσε-αλλά κι αυτή η καταπιεσμένη κατάποση, τώρα όσο τη θυμάμαι με κάνει να κλαίω με κοντά μισόν αιώνα καθυστέρηση.
Ο μπάρμπας ο Γιώρης, ο άντρας της, θα κατέβαινε από το μουλάρι, θά’χε ένα καλαθάκι φτιαγμένο προσεκτικά∙ τα σταφύλια από κάτω, τα σύκα από πάνω, τα συκόφυλλα για καπάκι και λίγα καλαμάκια βαλμένα σταυρωτά για να κρατούνε τα συκόφυλλα μη τα πάρει ο αέρας κατά τη μετακίνηση.
Θά’μπαινε δειλά δειλά στο σπίτι του, αλλά και περήφανα όπως μπαίνουνε σήμερα οι επαρχιώτες στο «Ελ.Βενιζέλος». Θα μας έβλεπε με χαρά σαν πρωτευουσιανοφερμένους μουσαφίρηδες και θά’λεγε με στόμφο:
-Βρε, τι έχουμε’ δω!!
Ύστερα απ’όλα κείνα τα πρώτα, περί υγείας περί σχολειών και λοιπόν βαρετών, θά’μπαινε στο θέμα: Πώς η μάνα του φύτεψε μιά λεμονιά, όντως έφυγε φαντάρος κι όταν γύρισε απολυμένος, έπαιρνε πράμα λεμόνια για την κακαβιά της. Θα μας έλεγε για τη δεύτερη σέλα στον πισινό του... τόσα χρόνια στο ιππικό και πώς βρέθηκε σταλμένος στην Κριμαία να καταστείλει το «Μπολσεβίκικο». Και όταν τους μαντρώσανε και φωνάζανε οι άλλοι «Ρεπούμπλικα, ρεπούμπλικα», δεν καταλαβαίνανε γρι και βγάζανε τα καπέλα τους και τα πετούσανε στον αέρα. Πώς φτάσανε μέχρι το Εσκί Σεχίρ, και πώς ο Κωνσταντίνος έγινε κουμπάρος τους, γιατί του βαφτίσανε το παιδί.
Γινότανε το «χωριό» τεράστιο, γινότανε στρατόπεδο και μετά το παλάτι του Κωνσταντίνου, με τους φαντάρους στη σειρά να λένε το «Μπιστεύω» και να του βαφτίζουνε το παιδί σε μιά τεράστια κολυμπίθρα.
Μετά κολυμπούσαμε, κολυμπούσαμε σ’εκείνη τη μεγάλη θάλασσα και όσο μπορούσαμε απομακρυνόμαστε, όσο που να βλέπουμε τη θεία τη Μαριώ του Κόρφου, μιά σταλιά ν’ αγναντεύει ανήσυχη απ’τό βορνό παραθύρι και τον μπάρμπα να πολεμάει να ξεσαλώσει το μουλάρι του. Και όταν βγαίναμε, γινόμαστε ένα μ’εκείνη τη νάμμο, μέχρι που οι κόκκοι της άμμου νάρθουνε «ρινίσματα χρυσού», να στέξουν στο κοχύλι του αυτιού μας και στον ρινοδακρυϊκό μας πόρο. Μόνο η μύτη μας έπρεπε νά’ναι ελεύθερη, έτσι για να μυρίζουμε τα κρινάκια, που κ’ εκείνα δίπλα μας παίζανε με τις καράβες μας και τα φλασκιά που χρησιμοποιούσαμε για αυτοσχέδια σωσίβια.
Περάσαν τα χρόνια κ’ εμείς μπήκαμε στην εφηβεία με ζόρι, αφήκαμε μαλλιά μακριά, φορέσαμε καμπάνες και στον Κόρφο έγινε το πρώτο ελικοδρόμιο της Μυκόνου, με αερολιμενάρχη και τον Νικόλα φύλακα, που επειδή δεν είχανε σκύλο το βράδι, έκανε και χρέη σκύλου, γουγιάζοντας ολονυκτίς και ανησυχώντας τον μπάρμπα, τη θειά και τα κρινάκια.
Α! Τα κρινάκια πλακωμένα από το πρώτο τσιμέντο, σαν τους Τιτάνες και τους Γίγαντες κάτω από τους βράχους αυτού του ίδιου του νησιού.
Μετά έγινε το γήπεδο, κι αυτό εκεί αποφασίστηκε να γίνει - ο τοίχος του Βερολίνου- κ’ ύστερα ο τουρισμός.
Πόσο τον αγαπήσαμε και πόσο τον μισήσαμε, ούτε να το σκεφτούμε δεν μπορούμε, λες και πρόκειται για βλασφήμια.
Οι ανάγκες, η αφαλάτωση, οι δρόμοι, όλα στον Κόρφο, και η θεία η Μαριώ που πήγε γι’αλλού να πήζει ξινότυρα και να μετρά πόσες καθαρές πετσέτες χρειαζόνται ν’αλλάζουνε για να γίνει καλή η κοπανιστή. Μετά ο μπάρμπας ξεκίνησε κ’εκείνος πάντα με την απορία, τί ήταν εκείνη η «Ρεπούμπλικα» και αφού ήταν αιχμάλωτοι, πώς τους αφήκανε οπλισμένους οι Μπολσεβίκοι.
Όσο για τα κρινάκια, ένα ακόμα θύμα της προβέζας του τουρισμού, σιγά σιγά χανόντανε, δίνοντας τη θέση τους στο τσιμέντο, στην άσφαλτο και στην απληστία μας.
Τώρα...Ακόμα δεν έχω καταλάβει γιατί μου αρέσει τόσο, να παίρνω εκείνο το δρομάκι πίσω από την μάντρα του γηπέδου με κίνδυνο να πέσω.

Μύκονος 14/5/2007

Νίκος Γ. Κουσαθανάς