Ένας ξεχωριστός Έλληνας

Θα διαβάσετε τα παρακάτω λόγια και θα μου πείτε:
Ε, τι; Ένας εκδότης μιλά για έναν συνεργάτη του συγγραφέα.
Αμ δε.

Θέλω να πω δεν είναι απλά έτσι, γιατί ο Παναγιώτης συμβαίνει να είναι αυτό ακριβώς που σημειώνει στο τέλος ο εκδότης του: ένας ξεχωριστός Έλληνας.
Και σαν τέτοιος βέβαια δεν συμμετέχει σε κανένα ψηφοδέλτιο, ούτε σ' αυτές, ούτε στις επόμενες εκλογές. Το κόμμα εξάλλου των ξεχωριστών Ελλήνων -όχι των φωνασκούντων Ελληναράδων- αλλά εκείνων που σκάβουν το πρόσωπο της Ελλάδας αναδεικνύοντας τις πολύτιμες ρυτίδες του πολιτισμού της, είναι το κόμμα της καρδιάς μας κι εκεί παραμένει με όλες του τις μονήρεις Διοικούσες Επιτροπές του και τις εξαγγελίες.

Ο λόγος για τον Παναγιώτη Κουσαθανά που επιμελήθηκε τα Παραμύθια της Μυκόνου, του Λουδοβίκου Ρουσέλ που μόλις κυκλοφόρησαν. Το μικρόφωνο πριν λίγες μέρες-σε μια σπάνια εξομολόγηση- στον εκδότη του, τον Μανώλη Βελιτζανίδη:

"Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι απόψε μαζί σας, εδώ στην πολύβουη και πάνφωτη Μύκονο. Χαρά οφειλόμενη στο γεγονός πως εδώ συναντώ πολύ προσφιλή κι αγαπητά μου πρόσωπα.
Από τον Δημήτρη Ρουσουνέλο, φίλο από τα μαθητικά μας και αιτία που η Ίνδικτος σιγά-σιγά φιλοξενεί στον κατάλογό της, αρκετούς τίτλους σχετικούς με την Μύκονο, μέχρι τον Παναγιώτη Κουσαθανά, πηγή αστήρευτη των περισσότερων από αυτούς τους τίτλους.
Τελευταίο απόκτημα της Ινδίκτου, τα Παραμύθια της Μυκόνου, του Λουδοβίκου Ρουσέλ, που απόψε μας συγκέντρωσαν όλους εδώ και οδήγησαν εμένα επίσης εδώ, σ’ αυτήν την δυσχερή για εκδότη θέση.
Σπεύδω να εξηγηθώ για να μην παρεξηγηθώ.
Η ζωή του εκδότη είναι μονήρης, μοναχική, απαιτεί καθημερινό σκύψιμο στα κείμενα. Κείμενα όμως γραμμένα από άλλους. Οφείλει, γι’ αυτό, να παραιτηθεί από όποια φιλοδοξία προσωπικής συγγραφής και να αφοσιωθεί στην υπηρεσία των κειμένων των συγγραφέων του. Έτσι λοιπόν δεν είναι εύκολο για μένα να γράφω και να μιλώ. Έχω εθεισθεί να γράφω και να μιλώ με τα κείμενα και τις φωνές των συγγραφέων μου.
Απόψε όμως είναι στιγμή ξεχωριστή! Καλούμαι να μιλήσω για έναν εκ των ολίγων. Τον Παναγιώτη Κουσαθανά.
Δράττομαι του προνομίου που μου χαρίζεται καθώς έχω αρκετά που θέλω να μοιραστώ μαζί σας. Κυρίως όμως είναι μοναδική η ευκαιρία να πω στον Παναγιώτη όσα καιρόν τώρα του οφείλω.
Η περίπτωση του Παναγιώτη όπως είπα και πριν είναι από τις λίγες. Συνεπής, ακούραστος, αφοσιωμένος πνευματικός εργάτης καλλιεργεί με τον επίπονο και καθημερινό του μόχθο τα στρέμματα που του αναλογούν στα ελληνικά γράμματα, αναδεικνύοντας όλο και περισσότερο, τον πλούτο, την παράδοση, την ιστορία, την αλήθεια του τόπου του. Της Μυκόνου!
Μέσα από αυτήν την καθημερινή προσπάθεια προβάλει φωτεινή και αγέρωχη η ψυχή του συγγραφέα, η ψυχή της γης που τόσο αγαπά. Γράφει ο ίδιος στην εισαγωγή των παραμυθιών:
«Δεν θα σταματήσω ενόσω ζω, να χρησιμοποιώ το μόνο όπλο που διαθέτω, τον λόγο, για να φωνάζω το παράπονο και δίκιο του τόπου που αγάπησα όσο τίποτα στη ζωή.»
Στην δουλειά του, αυτός ο καλός και ευγενής άνθρωπος, δεν χαρίζεται κανενός! Εγώ γνωρίζω καλά πως μέχρι το τέλος διεκδικεί το μέγιστο, κοιτάζοντας όσο κανείς άλλος κάθε τυπογραφικό δοκίμιο, φτάνοντας τις αντοχές του εκδότη του στα όριά τους.
Δεν παραπονούμαι, γνωρίζω εξάλλου πως τούτη ακριβώς είναι η δουλειά μου. Κι αν ο καλός Θεός μου έστειλε έναν από τους λίγους, οφείλω να τον υπηρετήσω υπακούοντας σ’ αυτόν.
Έτσι σιγά-σιγά μού χαρίζεται κι εμένα μέρος της αιωνιότητας. Γιατί, για όσους παλεύουν στα γράμματα, με όποιον τρόπο και να διαλέγουν να το κάνουν, τούτη και μόνον τούτη, είναι η ανταμοιβή. Ο Παναγιώτης το ξέρει αυτό πολύ καλά. Οι φωνές, τα ματαιόδοξα φώτα της εποχής μας, που κατέκλυσαν πια κι αυτόν τον χώρο των γραμμάτων, δεν τον απασχολούν.
Κλεισμένος στο ερημητήριό του, παραδίδει την μία μετά την άλλη, εργασίες που κλείνουν μέσα τους αιώνες ιστορίας και παραδόσεων ενός τόπου από τους πιο όμορφους, τους πιο προικισμένους.
Διασώζει έτσι, μεταφέροντας στις επόμενες γενιές, τα πρόσωπα όλων μας χαρίζοντας και στην δικιά μας ζωή νόημα. Κι αν κάποιος πει ή σκεφθεί πως τούτη η εμμονή του Παναγιώτη Κουσαθανά με τον τόπο του τον κλείνει και τον περιορίζει ως πνευματικό άνθρωπο, δεν μπορεί, ειλικρινά το λέω, να υπάρχει μεγαλύτερη αστοχία. Αντιθέτως όσο περισσότερο Μυκονιάτης, τόσο περισσότερο καθολικός, τόσο περισσότερο αληθινός, και γι’ αυτό περισσότερο συγγραφέας του κόσμου όλου.
Γι’ αυτό κι ο Παναγιώτης ανήκει σ’ αυτήν την μικρή κατηγορία των Ελλήνων που σιωπηλά, με προσήλωση και χωρίς αναμονές, ασκούν την ευθύνη τους όσο καλύτερα και τιμιότερα μπορούν. Αυτό και μόνον αυτό.
Φανταστείτε τον τόπο μας, πως θάταν αν όλοι μας γινόμασταν μιμητές αυτού του τρόπου. Αν όλοι μας ασκούσαμε την ευθύνη μας όσο καλύτερα και τιμιότερα το μπορούσαμε.
Κατανοώ πως ζητώ το δύσκολο, το αδύνατο. Γι’ αυτό και σ’ αυτήν την μάχη, την μάχη διασώσεως αυτής της Άλλης Μυκόνου, ο καλός μου φίλος Παναγιώτης θα συνεχίσει μόνος αυτός με λίγους συντρόφους πλάι του.
Κατανοώ επίσης πως ίσως άλλα περιμένατε να ακούσετε από μένα. Μα όπως και ξεκινώντας σας ομολόγησα, δεν είμαι ικανός στα πολλά λόγια. Σκοπός μοναδικός των λόγων μου τούτων είναι να τιμήσω έναν μοναδικό άνθρωπο, έναν ξεχωριστό έλληνα".