Με πολλή αγάπη γραμμένο

Μόνο ένας άνθρωπος που αγαπά πολύ τον τόπο του μπορεί να γράψει το εξαιρετικό κείμενο που ακολουθεί.

24 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΟΥ 2079 μ.Χ.

του Παναγιώτη Κουσαθανά

Όσο περνούσε ο καιρός κι έβλεπε ο Π. ν’ αβγαταίνουν ολοένα οι τουρίστες που κατάφταναν κάθε καλοκαίρι στο νησί, μεγάλωνε μαζί και η ανησυχία του. Όχι για το νερό και το φαγητό που ίσως δεν θα έφταναν για τόσα στόματα ούτε για τα δωμάτια που θα έπεφταν λίγα. Όχι για τα ξενυχτάδικα που δεν θα χωρούσαν τη διασκέδαση τόσου κόσμου ή τις ομπρέλες και τις ξαπλώστρες, που δεν θα επαρκούσαν στην πασαρέλα της αμμουδιάς. Ως προς τις παραπάνω ανάγκες οι υποδομές του νησιού ήταν αξιοζήλευτες και είχαν επισύρει τον φθόνο των υπόλοιπων νησιωτών.
Άλλος ήταν ο φόβος του Π. Πού θα χωρούσαν και πώς θα μεταφέρονταν τα σκατά που θα έχεζαν τόσοι κώλοι. Οι δεκάδες καταθλιπτικοί αγωγοί, που η πίεσή τους συμποσούται σε εκατοντάδες, αν μη χιλιάδες, ατμόσφαιρες, τα στέλνουν από τον κεντρικό αποθέτη προς την άλλη άκρη του νησιού, την κρυμμένη και αόρατη, όπου η μονάδα επεξεργασίας τα μεταμορφώνει σε καθαρό νερό και θρεπτικότατη κοπριά λύνοντας έτσι το πρόβλημα του ποτίσματος και της λίπανσης για τα καμπούρικα δέντρα, τα αγγούρια και τις τομάτες του λείψυδρου και ανεμόδαρτου νησιού. Όλοι έχουν να το λένε πως χάρη σ’ αυτή την πολυποίκιλη τροφική αγωγή τα λαχανικά του τόπου είναι νοστιμότατα.
Παρά την τρομακτική πίεσή τους οι αγωγοί είναι σχεδιασμένοι βέβαια για έναν ορισμένο αριθμό επισκεπτών και μπορεί ανά πάσα στιγμή, αν ζοριστούν, να πάθουν βλάβη ή και να διαρραγούν. Έχομε παράδειγμα. Το προπέρσινο καλοκαίρι από κάποια λόξα τους –κανείς δεν έχει καταλάβει το πώς και το γιατί– αντί να στέλνουν τα λύματα νοτινά, όπου και η μονάδα, τα έστελναν βόρεια, προς την πολίχνη, με αποτέλεσμα να γεμίζουν τα σπίτια αποπατήματα, προανάκρουσμα ίσως αυτού που ακολούθησε σήμερα, 24 Αυγούστου του 2079 μ.Χ. – αλλά ποιος τότε έδωσε σημασία στα σημάδια;
Ανησυχούσε, λοιπόν, ο Π. μήπως κάποια μέρα τα περίπλοκα συστήματα αποκομιδής των λυμάτων από τα ξενοδοχεία, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, τις πανσιόν, τα στούντιο και τις εν κρυπτώ μοσχομισθωμένες βίλες των «επωνύμων», δεν λειτουργήσουν σωστά, πέσουν τα κόπρανα στη θάλασσα και τη μαγαρίσουν. Και τότε τι θα γινόταν ο τόπος χωρίς τις γαλάζιες αμμουδιές του;

Τελικά η συμφορά δεν ήρθε από τους αγωγούς των λυμάτων. Ήρθε απροσδόκητα από άλλους αγωγούς. Το φετεινό καλοκαίρι, ένα ανεξήγητο καπρίτσιο της φύσης, όπως άλλα παρόμοια στα οποία έχομε γίνει μάρτυρες τα τελευταία χρόνια, έκανε όλους τους κώλους να υποστούν μιαν πρωτοφανή μετάλλαξη. Με αστραπιαίο ρυθμό άρχισαν την αντίστροφη από εκείνη των κυττάρων λειτουργία, δηλαδή αντί να διχοτομούνται, να αναγεννιούνται και να πληθύνονται, άρχισαν να συνενώνονται, να γίνονται οι δύο ένας, οι δέκα πέντε, οι είκοσι δέκα, οι εκατό πενήντα, και πάει λέγοντας. Ώσπου οι εξήντα και βάλε χιλιάδες αφεδρώνες όλων των φυλών της γης στο νησί –γηγενείς, επήλυδες και περιστασιακοί, άτριχοι, τριχωτοί, ξανθοί μελαχρινοί έως μαύροι, εξωπέτακτοι ή πλακέ– έγιναν ένας πελώριος Κώλος στο μέγεθος της έκτασης του νησιού, δηλαδή ακριβώς ογδόντα πέντε κόμμα σαράντα οκτώ τετραγωνικά χιλιομέτρα, με πρωκτό της ίδιας διαμέτρου με τον κρατήρα του Βεζούβιου.
Ο κρατήρας, αφού πρώτα έβγαλε κάποιους προκαταρκτικούς, εκκωφαντικούς κρότους συνοδευόμενους από αέρια και αναθυμιάσεις που φλόμωσαν το νησί χειρότερα κι από την τσίκνα του βωμού των σκουπιδιών που καίει νύχτα-μέρα, άρχισε να αφοδεύει τα περιττώματα όλων αυτών των ανθρώπων ελικοειδώς και κυκλοτερώς. Μια τεράστια κουράδα έβγαινε αχνιστή από τον κρατήρα κι άρχισε να κουλουριάζεται τακτικά τακτικά πάνω στο νησί δημιουργώντας ομόκεντρους κύκλους, παράκυκλους και επίκυκλους. Ξεκίνησε από τη Χώρα, τις ακτές, τα βράχια και τις αμμουδιές με κατεύθυνση προς την ενδοχώρα ώσπου, ακολουθώντας τις δαντελωτές εσοχές στους κόλπους και τους κολπίσκους, εντός τριών ωρών σκέπασε απ’ άκρου εις άκρον το νησί, όπως η λάβα και η τέφρα την Πομπηία.
Απόμεινε ακάλυπτο ένα θαλάσσοδαρμένο βραχάκι βορεινά, όπου ο Π. κάθησε για να τραγουδήσει και πάλι τον σκοπό του τη συνοδεία της αιολικής άρπας του μελτεμιού. Έκλεισε με τον αντίχειρα και τον δείκτη του δεξιού χεριού τη μύτη να προστατευθεί από την αποφορά κι άρχισε να τραγουδά για να ξορκίσει το κακό. Τα κλειστά ρουθούνια αλλοίωναν βέβαια την κελαρυστή φωνή του που τώρα θύμιζε εγγαστρίμυθο. Ωστόσο τραγουδούσε. Μονάχος. Χωρίς ακροατήριο, αφού οι άλλοι ήταν θαμμένοι κάτω από τους τόννους των σκατών. Άλλωστε, και θαμμένοι να μην ήταν, πάλι μονάχος θα τραγουδούσε, όπως σ’ όλη του τη ζωή Περνούσε η ώρα κι αυτός τραγουδούσε το τραγούδι του που ήταν πένθιμο, γιατί ήτανε τραγούδι σκληρό
– από Αγάπη:

Απόψε είδα στ’ όνειρό μου
μια σκατούλα στο πλευρό μου
και χολομανώ και πρήσκω
και ξυπνώ και δεν την βρίσκω.
Και μαλώνω με τα ρούχα:
Πού είν’ η σκατούλα που ’χα;[1]

24 Αυγούστου 2006
[1] Το σκατολογικό αυτό ασμάτιο κατάγραψε ο Λουδοβίκος Ρουσέλ στη Μύκονο το 1910-1911 (βλ. Louis Roussel, Contes de Mycono, Societé savante des sciences et des lettres, Léopol 1929, σ. 149) και απαγγέλλεται όπως η παιδική προσευχή «Πέφτω κάνω το σταυρό μου, / Άγγελό ’χω στο πλευρό μου…» Εκτίμησα ότι το εν λόγω ληρολόγημα είναι η μόνη αρμόζουσα ποιητική επένδυση στο lamentum για τη μεταμόρφωση και το λυκόφως ενός τόπου, όπου με αξιοσημείωτη φυσικότητα συναντιούνταν ανέκαθεν το profanum και το sacrum, ο λήρος και η υψηλή ποίηση, ο ίαμβος και ο τροχαίος, το serioso με το burlesco και το grottesco. Χολομανώ σημαίνει βέβαια εξοργίζομαι, θυμώνω, και πρήσκω, πρήζομαι, πάω να σκάσω. Η διήγηση είναι προδημοσίευση από το βιβλίο μου Λοξές ιστορίες που τελειώνουν με ερωτηματικό.
Π.Κ.

~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Σημείωση Όλα στα Κάρβουνα:

Το Σάββατο στις 9 το βράδυ ο Παναγιώτης Κουσαθανάς θα παρουσιάσει το φωτογραφικό λεύκωμα:
"ΜΥΚΟΝΟΣ, Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης"
(1920-1976), Ελευθερουδάκης 2007 ,

από το οποίο δανειστήκαμε την παραπάνω φωτογραφία τραβηγμένη στον Γιαλό της Μυκόνου.
Την ίδια ώρα γίνεται beach-party στα Χουλάκια του Άι Γιώρη του Τραχήλη. Η συγκεκριμένη παραλία με τις γρανιτένιες κροκάλες, είναι ο ορισμός του φυσικού κάλλους και θα έπρεπε να ήταν απόλυτα και αυτονόητα προστατευμένη. Ο Παναγιώτης έδωσε κάποτε για την σωτηρία της τον προσωπικό του αγώνα. Όχι πως πέτυχε τίποτα, αλλά να, ήρθε σήμερα η αφορμή να τον θυμηθούμε. Κι αν ήτανε να πάω στο πάρτυ θα 'τανε για να διεκδικήσω τρία λεπτά χρόνο να διαβάσω από μικροφώνου τούτο το κείμενό του προς τους συνεορτάζοντες, παρμένο από το περιοδικό "Δέκατα", τεύχος 10, που κυκλοφορεί με ένα μικρό αφιέρωμα στο νησί της Μυκόνου.

Ο Παναγιώτης Κουσαθανά έχει συνδέσει όσο κανείς άλλος την πνευματική του δουλειά με το νησί. Είναι ο εκφραστής μιας άδολης άποψης που επιμένει να τσιγκλάει την ψυχή του νησιού που πάει και λουπάζει σ' όλο και πιο βαθειά κονάκια. Σημαίνει πολλά για μας σε εποχές που όλα συνηγορούν σε μια πομφόλυγα, ένα τίποτα, μια ευκολία, μια απροκάλυπτη προσπάθεια άλωσης, μια επικάλυψη με σοκολάτα, σαντιγί, κερασάκια, πυροτεχνήματα...