Πρώτη φορά περιαυτολογώ τόσο

Κυκλοφόρησε προ λίγων ημερών το περιοδικό Mykonos Confidential στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η συνέντευξη που ακολουθεί. Την ανεβάζω εδώ, μιας και καλό είναι να διαβάζεται ολόκληρη, ώστε να μη χάνεται η ισορροπία και η "χάρη" της. Τουλάχιστον το ένα τρίτο της το οποίο και θεωρώ αναπόσπαστο και σημαντικό κόπηκε στο ...μάρμαρο. Εντελώς τυχαία πρόκειται για τα πιο ζουμερά κομμάτια της.

Ήρωες είναι εκείνοι που βλέπουν μπροστά, που δεν το βάζουν κάτω, που τους αναγνωρίζουν με καθυστέρηση τριάντα χρόνων. Αντιήρωες ουσιαστικά. Ο Ντίνος ο Τσάκος, ο αρχαιολόγος της δεκαετίας του ’60, είναι ένας τέτοιος. Του χρωστάμε την αμόλυντη εικόνα της Μυκόνου.

Ε.Φ.: Γεννημένος ή πολιτογραφημένος Μυκονιάτης;
Δ.Ρ.: Γεννημένος εδώ, στην ίδια γειτονιά, στην κρεβατοκάμαρα του πατρικού μου σπιτιού.

Έχετε παρατσούκλι; Ποιο και γιατί;
Όλοι έχουμε στη Μύκονο. Καρμπόνης ήταν το παρατσούκλι του παππού μου από τότε που δούλεψε στην Αμερική θερμαστής. Προκύπτει από το ιταλικό carbone που σημαίνει κάρβουνο. Ο πατέρας μου, ως βενιαμίν της οικογένειας, κατ’ αντιστοιχία είναι το Καρμπονάκι, που αποτελεί και οικογενειακό μας παρατσούκλι.

Η πρώτη ανάμνηση από το νησί;
Μια γυναίκα (η γιαγιά μου η Κατερνώ) μαγειρεύει στον μα’ειργιό με ξύλα, στην κορφή του Κούνουμπα.

Ποιον είχατε πρότυπο όταν είσαστε παιδί;
Το Μισοκωλάκι, ο ήρωας ενός μυκονιάτικου παραμυθιού.

Ποιοι είναι οι ήρωές σας στην πραγματική ζωή;
Εκείνοι που βλέπουν μπροστά, που οραματίζονται, που δεν το βάζουν κάτω, που τους αναγνωρίζουν όλοι με καθυστέρηση τριάντα χρόνων. Αντιήρωες ουσιαστικά. Ο Ντίνος ο Τσάκος, ο αρχαιολόγος της δεκαετίας του ‘60, είναι ένας τέτοιος. Του χρωστάμε την αμόλυντη εικόνα της Μυκόνου, την προστασία της από την υπερβολή και την αδηφαγία.

Πόσους μήνες το χρόνο ζείτε στο νησί;
Με κάποιες μικρές αποδράσεις, μένω όλο τον χρόνο εδώ.

Για ποιο λόγο αποφασίσατε να μείνετε στην Μύκονο;
Για τον ίδιο λόγο που αποφασίζει κανείς να μείνει σπίτι του.

Σε τι σας έχει επηρεάσει ότι ζήσατε και ζείτε στη Μύκονο;
Έχω την αίσθηση ότι κάπου όλα τελειώνουν κι ύστερα αρχίζει η θάλασσα.

Ποια είναι η μεγαλύτερη προσφορά σας στο νησί;
Νομίζω η έκδοση της εφημερίδας η Μυκονιάτικη. Επί δεκατρία χρόνια χτύπαγε καμπάνες, τώρα απλά επιβεβαιώνεται καθημερινά ο προφητικός της λόγος. Δυστυχώς επικράτησαν άλλες ισορροπίες και κάποια συμφέροντα, που σπρώχνουν προς άλλες κατευθύνσεις.

Πιστεύετε ότι η παρουσία σας έπαιξε ή παίζει ρόλο στην εξέλιξη ή την ιστορία του νησιού;
Κάποια περίοδο η συμμετοχή στα κοινά μιας ομάδας νέων ανθρώπων έβαλε τις βάσεις για την έκφραση μιας άλλης λογικής στην ανάπτυξη του τόπου. Τότε είχαμε τη δύναμη και την όρεξη να ανοίξουμε διαφορετικούς δρόμους. Μας κούρασε όμως η συνεχής αντιπαράθεση με μηχανισμούς και ανθρώπους που κινούνταν με προσωπικά ελατήρια κι ένας κόσμος αδιάφορος για το αύριο.

Έχετε προσφέρει ποτέ εθελοντικές υπηρεσίες στο νησί;
Μα μόνο εθελοντική μπορώ να αντιληφθώ την προσφορά στον τόπο μου.

Ποια είναι η μεγαλύτερη προσωπική σας επιτυχία μέχρι σήμερα;
Από χαρακτήρα δεν πιστώνω επιτυχίες. Η καθημερινότητα και η οικογένειά μου είναι πράγματα που μετράνε περισσότερο.

Ποιο είναι το πιο σημαντικό σας χαρακτηριστικό;
Είμαι κλασσικός «local hero». Εξάλλου έχω γράψει και βιβλίο για …χοίρους. Καλέ γιατί γελάτε;

Ποιο είναι εκείνο για το οποίο έχετε μετανιώσει περισσότερο;
Σπούδασα οικονομικά, ενώ θα έπρεπε να είχα σπουδάσει μαγειρική.

Αν είσαστε δήμαρχος Μυκόνου για μια μέρα, τι θα κάνατε ή θα αλλάζατε στο νησί;
Αυτή η ερώτηση δεν με αφορά. Ενημερώστε τις Δημοτικές Αρχές μήπως χαλαρώσουν και κοιμηθούν ήσυχοι απόψε.

Τι θα θέλατε να κάνατε για τη Μύκονο στο μέλλον;
Να της ξανάδινα την όψη ενός νησιού με ήρεμους ανθρώπους, με φυσιολογική καθημερινή ζωή, με ελεύθερες πλατείες και παραλίες χωρίς δάσος ομπρελών ως την άκρη του κύματος που ματώνουν την εύθραυστη αρμονία του τοπίου.

Τι δεν ξέρει ο κόσμος εδώ για σας;
Στις μικρές κοινότητες δεν μπορείς να κρύψεις τίποτα. Ιδιαίτερα όταν η ζωή σου είναι μέσα στον κόσμο. Αρθρογραφώ επί τριάντα χρόνια και μιλώ δημόσια για το νησί, άρα γνωρίζουν όλοι τις απόψεις και τα πιστεύω μου. Αλλά αν επιμένετε, νομίζω πως κανείς δεν ξέρει ότι στη βιβλιοθήκη μου μέτρησα χτες 380 βιβλία γενικότερου γαστρονομικού ενδιαφέροντος. Αυτό ούτε εγώ δεν το ήξερα.

Τι σας κάνει περήφανο εδώ στη Μύκονο;
Το γεγονός ότι οι Μυκονιάτες, παρά την επίθεση που έχουν υποστεί, παραμένουν ως έναν βαθμό άνθρωποι που φροντίζουν τον τόπο τους.

Ποιόν συντοπίτη σας θαυμάζετε περισσότερο και γιατί;
Έχει φύγει από τη ζωή. Την παραμονή των δημοτικών εκλογών του 1998, ήρθε νύχτα στο σπίτι μου για να μου δηλώσει με λυγμούς ότι δεν θα με ψηφίσει. Θα ψήφιζε εκείνον που του έδινε βαρελοτάκια το Πάσχα. Τον αγκάλιασα και του ζήτησα να κάνει ότι του λέει η καρδούλα του. Γιάννης Ρουσουνέλος το όνομά του, ένα παιδί που έπασχε από σύνδρομο Down. Μου έδωσε ένα μάθημα ειλικρίνειας και παλικαριάς.

Με ποια ιστορική φιγούρα του νησιού ταυτίζεστε περισσότερο;
Με την ιστορική φιγούρα του δημάρχου Χρήστου Βερώνη! Ταυτίζομαι μαζί του με την έννοια των ετερωνύμων που έλκονται. Μόνο που όταν πηγαίνω κοντά του εκείνος φεύγει.

Ποιος ή ποια ήταν η σημαντικότερη επιρροή στη ζωή σας μέχρι στιγμής;
Δεν θα μιλήσω για πρόσωπα, αλλά για μια περίοδο. Έφυγα από το σπίτι σε ηλικία 11 χρόνων. Έζησα ως τα 26 μόνος μου… γυμνάσιο στην Αναργύρειο των Σπετσών, Πανεπιστήμιο, Ναυτικό. Αυτό επηρέασε τη ζωή μου απολύτως. Κατ’ αρχάς δεν είχα κόντρες εφηβείας με το σπίτι, ύστερα έπρεπε να λύνω τα προβλήματά μου μόνος. Έμαθα να στηρίζομαι στην κοινωνικότητα των σχέσεων και σε καλά δομημένες φιλίες γύρω μου.

Ποια συμβουλή θα δίνατε σ’ ένα παιδί που μεγαλώνει στη Μύκονο;
Να σηκωθεί να φύγει και κάποτε να γυρίσει πίσω.

Τι συμβουλή θα δίνατε σε ένα νέο άνθρωπο που σκοπεύει να έρθει να ζήσει και να δουλέψει στο νησί;
Να κάνει τις επιλογές του νωρίς, αφού μελετήσει τον τόπο και ζυγίσει καλά τους ανθρώπους του.

Η ζωή σας στην Μύκονο ήταν οργανωμένο σχέδιο ή τυχαίο γεγονός;
Ακριβώς αυτό ήταν. Ένα τυχαίο γεγονός!

Τι θαυμάζετε περισσότερο στους Μυκονιάτες;
Μα ό,τι και στους …Αμοργιανούς, έχουν πιει πολλή θάλασσα ώσπου να μεγαλώσουν.

Τι αντιπαθείτε περισσότερο;
Όταν ακούω να μιλούν για την μοναδικότητα του τόπου, για τον ομφαλό του σύμπαντος που τους περιβάλλει.

Φέτος έκλεισε το Pierro’s… Ποια είναι η γνώμη σας;
Αμάν πια! Και τι έγινε; Έκλεισε μια επιχείρηση λόγω λήξης του συμβολαίου ενοικίασης. Ας πήγαιναν πιο πέρα αν ήθελαν. Αλλά έτσι κι αλλιώς το Pierro’s έχει προ πολλού κλείσει τον κύκλο του. Δεν πιστεύω ότι αντιπροσωπεύει τίποτα σήμερα πέραν του να φωτογραφίζονται μπροστά στην πόρτα του οι θρησκευάμενες κυρίες μετά το προσκύνημά τους στην Τήνο. Πάνε ύστερα πίσω στο χωριό κι έχουν να λένε: «Άστα μωρ’ Μπίλιω …Σόδομα και Γόμορα… φτου φτου φτου!»

Τι σας έχει απογοητεύσει περισσότερο εδώ;
Ο μόνιμος φόβος πολλών συμπολιτών μου, πως αν πούνε τα πράγματα με τ’ όνομά τους και διεκδικήσουν τ’ αυτονόητα, θα κάνουν ζημιά στον …τουρισμό. Μπορούν άνετα να καταπίνουν τη διοξίνη των σκουπιδιών που καίγονται κόβοντας μέρες και χρόνια από τη ζωή τους. Μπορούν να κάνουν σουρωτήρι το νησί με γεωτρήσεις. Μπορούν να μετρούν αλαφριά το νερό που πίνουν και τα προϊόντα που καταναλώνουν. Αδιαφορούν για την ποιότητα ζωής, για το αύριο, για τις κοινωνικές επιπλοκές ενός εξοντωτικού ωραρίου.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος για το νησί;
Ότι αυτό όλο θα τελειώσει άδοξα. Το Ζενίθ κατακτάται δύσκολα. Το Ναδίρ, το “ground zero”, η ισοπέδωση, ο πάτος, η πλήρης δηλαδή αλλοτρίωση του τόπου και των ανθρώπων του, καραδοκεί στη στροφή. Ο τουρισμός, ξέρετε, το ‘χει αυτό το χούι να διαφθείρει συνειδήσεις και όμορφους τόπους…

Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα ή η μεγαλύτερη έλλειψη εδώ;
Η μη τήρηση του ωραρίου κοινής ησυχίας. Η απουσία ζωτικών ελεύθερων χώρων. Όλα τα καλύπτει η χλωρίδα των τραπεζοκαθισμάτων και της ξαπλώστρας. Η δυστυχία να είσαι γονιός με παιδί στο καροτσάκι και να θες να μπεις στην πόλη ή να θες να περπατήσεις μέχρι τη Μεγάλη Άμμο. Ο Μενουχίν πούλησε το σπίτι του γιατί δεν μπορούσε πια να περπατήσει μια απόσταση διακοσίων μέτρων.

Έχετε σκεφτεί ποτέ να φύγετε;
Έχετε να μου προτείνετε κάτι καλύτερο;

Ιδανικά που θα θέλατε να ζείτε;
Επιμένετε να ρωτάτε κι εγώ θα το πω περιγραφικά. Οπουδήποτε, αρκεί να είμαι κοντά σε αγαπημένους ανθρώπους κι έναν τόπο που να με συγκινεί.

Ποια είναι η μεγαλύτερη υπερβολή που έχετε κάνει στη Μύκονο;
Αυτή η συνέντευξη. Πρώτη μου φορά περιαυτολογώ τόσο.

Τι θα θέλατε να γνωρίζουν όλοι για την Μύκονο;
Ότι είναι ένα νησί στο οποίο ζουν άνθρωποι χειμώνα καλοκαίρι, που κοιμούνται κανονικά ωράρια, μεγαλώνουν παιδιά, ονειρεύονται, ερωτεύονται….

Τι θα θέλατε να αναγνωρίζουν όλοι για σας στη Μύκονο; (Για ποιο λόγο θα θέλατε να σας θυμούνται στη Μύκονο;)
Να με θυμούνται σαν άνθρωπο κανονικό.

Ποιος από τους διάσημους που κυκλοφόρησαν εδώ σας έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση; Γιατί;
Ο αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης, που δεν ξέρω αν καλύπτει τον όρο «διάσημος», αγάπησε πολύ τον τόπο, άφησε τη σφραγίδα του κι έγραψε εξαιρετικά κείμενα για τη Μύκονο.

Ποια διασημότητα γνωρίσατε από κοντά ή συνεργαστήκατε;
Τον Ηλία Μαμαλάκη, συνεργαστήκαμε στην εκπομπή «Μπουκιά και συχώριο», ένας εξαιρετικός άνθρωπος και καλός φίλος.

Ποιος ήταν ή είναι ο πιο ενδιαφέρων άνθρωπος που έχετε συναντήσει στο νησί;
Η Σοφία Θανοπούλου, η γνωστή «Μαρουλίνα»

Μυκονιάτης στην Αθήνα ή Αθηναίος στη Μύκονο;
Μυκονιάτης στη Μύκονο.

Ξέρετε, πάνω κάτω, πόσα σπίτια Αθηναίων υπάρχουν στο νησί;
Αμέτρητα είναι. Τα σπίτια των Αθηναίων είναι …τάματα. Κάποια στιγμή βρέθηκαν σε δύσκολη στιγμή της ζωής τους κι έτσι έκτισαν εδώ τα ησυχαστήριά τους. Κάθε βουνοκορφή και Αθηναίος στηλίτης, κάθε ακρογιαλιά και σκήτη, κάθε γωνιά και καυσοκάλυβο, ερημίτες, αποδημητικά πουλιά, που αλλάζουν τόπο κάθε δεκαπέντε χρόνια.

Πόσοι οικονομικοί μετανάστες ζουν εδώ;
Όλοι μαζί Ευρωπαίοι, Αμερικάνοι, Ασιάτες, Έλληνες…; Καμιά δεκαπενταριά χιλιάδες. Και λίγους λέω!

Το όνειρό σας για την ευτυχία;
Να κάνω κάθε χρόνο και καλύτερο κρασί και να το μοιράζομαι σε όμορφες στιγμές.

Πότε και που είναι η ευτυχέστερή σας στιγμή;
Στις τρεις του Μάρτη στα 1993 στο μαιευτήριο Μητέρα με μια επανάληψη στις 23 Οκτώβρη 2001 στον ίδιο τόπο!

Αν αρχίζατε από την αρχή την ζωή σας θα ακολουθούσατε την ίδια διαδρομή;
Αν ξαναγεννιόμουνα το 1957 το πιθανότερο ναι. Αν όμως γεννιόμουνα σήμερα, νομίζω θα είχα μια εντελώς διαφορετική πορεία.

Ποιο είναι το πολυτιμότερο απόκτημά σας που σας προσέφερε η Μύκονος;
Γυναίκα από τον τόπο μου -δώρο μάλλον παρά απόκτημα-, αλλά και από αλλού να ήμουνα δεν γλύτωνε!

Ποιο έθιμο της Μυκόνου είναι το αγαπημένο σας;
Το κλέψιμο των Μάηδων από τ’ αγόρια και η κατάθεσή τους στις αυλές των κοριτσιών.

Το αγαπημένο σας ταξίδι;
Ο γύρος του νησιού με στάση στο Τρα’ονήσι και στις Δήλες, με το καΐκι του Θοδωρή του Φούσκη.

Ποιο ήταν το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;
Η «Κριτική του γευστικού λόγου» του Επίκουρου, από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη σήμερα το πρωί;
Να μην ξεχάσω το ραντεβού με την Φέτση για τη συνέντευξη.

Η αγαπημένη σας φράση (motto):
Και η θάλασσα δεν πίνεται αλλά δοκιμάζεται!